Zinadan törəyən nəsil

Güllələnən icra başçısının qızına da Şuşada ev verildi - FOTO

Prezident İlham Əliyev Qarabağda möhtəşəm tunelin açılışını etdi: qürurverici GÖRÜNTÜLƏR

Prezident İlham Əliyev Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa avtomobil yolunda görülən işlərlə tanış olub

Prezidentdən Heydər Əliyevlə bağlı paylaşım

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 101-ci ildönümüdür

İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Həzi Aslanovun məzarını ziyarət ediblər

Prezident onları təltif etdi - FOTO

Ermənistanda hərbi qiyam və çevriliş ssenarisi önə çıxır: Qarabağ klanı ordunu İrəvanın "işğal"ına çağırır

Zinadan törəyən nəsil

Sosial

Oxunub: 1 708

8 okt 2014 | 08:27

Nikahdankənar doğulan uşaqların sayı narahatlıq doğurur

Azərbaycan cəmiyyətində vətəndaşlıq nikahı birmənalı qarşılanmır və bu, narahatlıq doğuran məsələ hesab olunur. Çünki, bu, ölkəmizdəki ənənəvi ailə institutunun sıradan çıxmasına şərait yaradır, doğulan uşaqların gələcəyi üçün bəzi ciddi fəsadlara yol açır. Hazırda vətəndaşlıq nikahı ilə bağlı ölkəmizdə heç bir hüquqi sənəd olmasa da, parlament səviyyəsində müzakirə aparılır.

Bu fikir ANS PRESS-in vətəndaşlıq nikahı və nikahdankənar doğulan uşaqlarla bağlı apardığı araşdırma nəticəsində formalaşıb.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin İnformasiya Analitik Araşdırmalar şöbəsinin baş məsləhətçisi Aynur Veysəlova bildirib ki, insanlar ailə quran zaman sənədləşmə işinə məsuliyyətlə yanaşmalı, rəsmi nikaha girməlidirlər. Elə ailələr var ki, çox normal münasibətləri var, heç bir problem yoxdur, mehriban yaşayırlar. Lakin rəsmi nikahları yoxdur. Onların da uşaqları rəsmi qeydə alınmamış nikahda olan qadınlar tərəfindən doğulan uşaqlar sayılır. Əsasən tək ananın ərizəsinə görə qeydə alınan uşaqları nikahdankənar doğulan uşaqlar hesab etmək olar.

Onun sözlərinə görə, Komitənin bu sahədə apardığı əsas iş maarifləndirici və məlumatlandırıcı xarakter daşıyır. Biz müxtəlif tədbirlər çərçivəsində nikahın vacibliyi, onun ailədə sənədləşmə işlərinin aparılmasındakı müsbət rolunu, ailə üzvlərinin hüquqlarının tənzimlənməsi baxımından zəruriliyi daim vətəndaşların nəzərinə çatdırılır. "Sağlam ailə- sağlam çəmiyyətin təməlidir" layihəsi çərçivəsində yüzlərlə ailələrlə qeydiyyata düşməkdə kömək göstərilib.

Belə ki, Komitə hər rayonda müvafiq qurumlarla nümunəvi görüşlər keçirir. Belə görüşlərdə hüquqşünasların, həkimlərin, seçilmiş ağsaqqal , ağbirçəklər, ədliyyə işçiləri, yerli icmanın fəal nümayəndələri, yerli QHT- lər və s. cəlb olunurlar.

O deyib ki, məhz son illər aparılan maarifləndirici tədbirlər nəticəsində şəhər və kənd yerlərində bu sahədə azalma müşahidə olunur. Diqqət cəlb etmək üçün bəzi statistik məlumatı diqqətə çatdırmaq yerinə düşər. Belə ki, 2003-cü ildə rəsmi qeydə alınmamış nikahda olan qadınlar tərəfindən doğulan uşaqların sayı 11 882 idisə, 2011-ci ildə 30 983 olub. 2012-ci ildə bu rəqəm nisbətən azalaraq 27 031-ə enib. 2013-cü ildə də azalma müşahidə olunaraq 25 069-a düşüb. Şəhər yerlərində rəsmi qeydə alınmamış nikahda olan qadınlar tərəfindən doğulan uşaqların sayı 2003-cü ildə 5720 idisə, 2011-c i ildə 12 970, 2012-ci ildə isə 11 348 olub. Kənd yerlərində isə rəsmi qeydə alınmamış nikahda olan qadınlar tərəfindən doğulan uşaqların sayı 2003-cü ildə 6 162 idisə, 2011-ci ildə 18 013, 2012-ci ildə isə 15 683-ə düşüb.

Rəsmi qeydə alınmamış nikahda olan qadınlar tərəfindən doğulan uşaqların sayı isə belədir:

Hər iki valideynin ərizələrinə əsasən Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbələrində qeydə alınmış uşaqların sayı 1993-cü ildə 5446, 2003-cü ildə 2606, 2011-ci ildə 21 173, 2012-ci ildə 18 388, ötən ildə isə 10 872 olub. Tək ananın ərizəsinə əsasən Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbələrində qeydə alınmış uşaqların sayı 1993-cü ildə 3246, 2003-cü ildə 9276, 2011-ci ildə 9810, 2012-ci ildə 8643 olub.

Milli Məclisin deputatı Fəzail Ağamalı parlamentin sentyabrın 30-da keçirilən iclasında nikahdankənar uşaq dünyaya gətirənlərin məsuliyyəti ilə bağlı müvafiq qanunvericiliyə dəyişiklik edilməsi təklifini səsləndirib: "Bu, vətəndaş nikahını rəsmiləşdirmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilməz. Adamlar vətəndaş nikahında yaşayırlarsa, buna hər hansı rəsmi don geydirmək olmaz. Lakin orası da var ki, belə nikahdan doğulan uşaqlar böyük problemlərlə üzləşirlər. Özü də getdikcə Azərbaycanda vətəndaş nikahından doğulanların sayı artır. Son 10 ildə belə uşaqların sayı 4 dəfə artıb. Rəsmi statistikaya görə, ötən il Azərbaycanda doğulan belə uşaqların sayı 25 mindən yuxarıdır."

O, çıxış yolu kimi bu uşaqların hüquqları qanunla tənzimlənməsini təklif edib: "Qanunda sadəcə göstərilir ki, rəsmi və vətəndaş nikahından doğulan uşaqların hüquqları eynidir. Lakin bunun mexanizmi yoxdur. Kişi qadından ayrılır, pencəyini götürüb gedir yeni macəra axtarışına. Qadın da uşaqla tək qalır. Buna görə qanuna dəyişiklik edilməli, vətəndaş nikahından doğulan uşaqların üzərində valideyn məsuliyyəti tənzimlənməlidir. Olmasa, həmin 25 min uşağı potensial cinayətkar kimi qəbul etmək olar."
Deputat onu da deyib ki, valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqları dövlət himayə edir, lakin bu qayğı hər kəsi əhatə edə bilməz. Vətəndaş nikahından uşaq olursa, atanın məsuliyyəti olmalıdır, 18 yaşına çatanadək uşağa kömək etməlidir. Bu məsələ ilə əlaqədar Ailə Məcəlləsinə dəyişiklik olunmalıdır: "Mən ikili nikahın tərəfdarı deyiləm."

Fikrini öyrəndiyimiz şəhər sakinləri, eləcə də sosial şəbəkə istifadəçilərinin çoxu, ekspertlər bu məsələyə birmənalı yanaşmadılar: "Əslində, nikahdankənar doğulan 25 min uşağın əksəriyyəti kəbin nikahlardan dünyaya gəlmiş uşaqlardır. Rəsmi nikahda olmayan cütlüklərə kəbin bağlatdırmaq qadağası haqqında iki-üç il əvvəl qəbul olunmuş qanun heç kimin vecinə deyil. Bizim gözəl adət - ənənələrimiz var. İndi onun çoxuna əməl olunmur, yadlaşma gedir. Vətəndaşlıq nikahı ən çox Avropada olduğu üçün, gənclərimiz buna meyl edirlər. Halbu ki, ailə institutu Avropaya nisbətən şərqdə, o cümlədən Azərbaycanda daha yaxşı formalaşıb. Narahatlıq doğuran məqamlardan birinin də müasir qadınların ailə qurmadan ana olmaq istəmələridir. Son illər gənclər daha çox dini kəbinə üstünlük verirlər. Əsasən rayonlarda və kənd yerlərində dini nigahların çoxalması nigahdankənar doğulan uşaqların sayının artmasına şərait yaradır. Bunun digər səbəbi, erkən nikahlarla əlaqəlidir. Ümumiyyətlə, nigahdankənar doğulan uşaqlara sənəd verilərkən onların valideynləri arasında rəsmi şəkildə nikah kəsdirilməlidir."

Xatırladaq ki, yetkinlik yaşına çatmayan gənclərin ailə qurmasından sonra doğulan körpələr rəsmi nikahdankənar sayılırlar. Qanuna görə, erkən yaşında evlənənlərin nikahının rəsmiləşdirilməsi cinayət hesab olunur.