İşğaldan Azadlığa – Azərbaycanın Qarabağ Zəfəri Suverenlik Qaydalarını Necə Dəyişir
Medeniyyet
Oxunub: 186
20 in 2025 | 16:01
İşğaldan Azadlığa – Azərbaycanın Qarabağ Zəfəri Suverenlik Qaydalarını Necə Dəyişir



Müəllif: Pakistanın “The Gulf Observer” qəzetinin baş redaktoru – Fatimə Tuz Zəhra

Zaman keçdikcə Azərbaycanın Qarabağ müharibəsində qazandığı hərbi və siyasi qələbə təkcə Ermənistan üzərində açıq üstünlük kimi deyil, həm də oxşar münaqişələr üçün nümunəvi model kimi ön plana çıxır. Bu zəfər danılmazdır – hətta Ermənistanın əsas müttəfiqi və uzun illərdir ən böyük dəstəkçisi olan Rusiya belə bu həqiqəti inkar edə bilmir. Amma Rusiya anlayır ki, bu uğur digər münaqişələr üçün presedent yarada bilər. Rusiya Prezidentinin müşaviri Vladimir Medinskiyin son açıqlamalarını da məhz bu kontekstdə başa düşmək olar.

Bu baxımdan, irredentist (ərazi iddialı) siyasətlərin meydana çıxmasına BMT və digər böyük beynəlxalq qurumların səmərəsizliyi zəmin yaradıb. Bəzi ölkələr qonşularının ərazilərini işğal edərək həmin əraziləri mübahisəli bölgələrə çevirir və beynəlxalq cəzasızlıq mühiti səbəbindən özlərini rahat hiss edirlər. Təəssüf ki, dünya güclərinin ikili standartları və beynəlxalq təşkilatların zəifliyi bu cür "mübahisəli ərazilərin" çoxalmasına səbəb olub. Bu münaqişələr isə böyük güclərə region ölkələrinin daxili işlərinə qarışmaq imkanı yaradıb. Qarabağ istisna olmaqla, bu tip münaqişələrin heç biri tam şəkildə həll edilməyib.

Əvvəldən çoxları düşünürdü ki, Qarabağ məsələsi də bu sonu olmayan münaqişələrdən biri olacaq. Ermənistanın ilk Prezidenti Levon Ter-Petrosyan da Ağdamın işğalı zamanı etdiyi çıxışında Qarabağla bağlı münaqişəni digər mübahisəli bölgələrlə müqayisə etmişdi. O demişdi ki, Qarabağ işğalının beynəlxalq təsdiq alıb-almadığını bilmir, amma bu münaqişənin tezliklə həll olunmayacağına əmin idi və bu, Ermənistanın xeyrinə olacaq.

Ancaq zaman göstərdi ki, Ter-Petrosyan və onun havadarları – xüsusən də Rusiya – yanılmışdılar. Otuz ildən sonra Azərbaycan uzun sürən gözləmədən sonra öz torpaqlarını azad etdi. Bu gün Ermənistan çıxılmaz vəziyyətdədir. Rusiya isə – bu yanlış strategiyanın əsas memarlarından biri – çaşqınlıq içindədir. Onların yanaşması geri tepmə effekti verdi: bu gün digər işğalçı ölkələr Ermənistanın aqibətini yaşamaqdan qorxur. Artıq presedent var.

Medinskiyin son müsahibəsində dedikləri bu qorxunu açıq şəkildə göstərir: “Bəs nə olar, əgər bir neçə ildən sonra Ukrayna da Azərbaycanın yolunu təkrarlayıb işğal olunmuş ərazilərini geri alsa?”

Medinskiyin sözləri daha bir mühüm məsələni qabardır. Ermənistan illərlə öz mövqeyini "öz müqəddəratını təyinetmə" anlayışı ilə əsaslandırmağa çalışmış, Qarabağ məsələsinin guya Ermənistanla heç bir əlaqəsi olmadığını, oradakı ermənilərin "ayrı bir xalq" olaraq yetişdiyini iddia etmişdi. Dünya ictimaiyyətinə bu saxta tezislər həqiqət kimi təqdim olunurdu. İndi isə Moskva oxşar yalanları yaymağa çalışır.

Bu geosiyasi dəyişiklik dünyada sülh quruculuğu prosesində dönüş nöqtəsidir. Azərbaycanın qələbəsi göstərdi ki, uzun illər “dondurulmuş” sayılan ərazi münaqişələri əbədi deyil. Bu qələbə hərbi gücün, strateji diplomatiyanın və iradənin birləşərək nəticə verə biləcəyini sübut etdi və bu yolla beynəlxalq sistemdə kök salmış yanlış təsəvvürləri alt-üst etdi.

Bununla yanaşı, bu uğur işğalçı ölkələrin uzunmüddətli işğal və qeyri-müəyyənlik strategiyalarını da sual altına qoyur. Medinskiyin ifadə etdiyi narahatlıq Rusiyanın da başa düşdüyünü göstərir ki, uzun illər davam edən münaqişələr əbədi qala bilməz. Azərbaycanın uğurundan ilhamlanan Ukrayna kimi ölkələr də bənzər addımlar ata bilər.

Sadəcə döyüş meydanında deyil, diplomatik müstəvidə də bu hadisənin ciddi nəticələri var. Beynəlxalq təşkilatların ərazi münaqişələrini effektiv şəkildə həll edə bilməməsi bu qurumların nə qədər aktual və faydalı olduğu sualını gündəmə gətirir. Əgər Azərbaycanın modeli digər ölkələri beynəlxalq susqunluğa baxmayaraq ədalət axtarmağa sövq edərsə, bu, dünya güclərini münaqişələrin həlli siyasətinə yenidən baxmağa vadar edə bilər.

Bu nümunə təkcə regional deyil, qlobal miqyasda suverenlik və davamlılıq dərsi verir. Azərbaycan sübut etdi ki, iradə və əzmlə tarix dəyişdirilə bilər. Bu zəfər təkcə Azərbaycanın gələcəyini formalaşdırmır, eyni zamanda bütün dünya üçün yeni mesaj verir: diplomatik durğunluğa qarşı əzm və haqqın gücü ilə uğur qazanmaq mümkündür. Suverenliyindən vaz keçməyən xalqlar üçün bu, yeni yanaşmalar dövrünün başlaya biləcəyinə işarədir.
Bu gün, 09:00
Uolts: Azərbaycanın "İbrahim Sazişləri"nə qoşulması geosiyasi mənzərəni dəyişəcək
Dünən, 16:00
Acqarına qəhvə, siqaret və energetik içkilərdən istifadə edənlərə XƏBƏRDARLIQ
Dünən, 15:30
Putin məni məyus edib, amma onunla hələ işim var - Tramp
Dünən, 14:22
Qidalarda geniş istifadə olunan boya şəkərli diabet yaradır
Dünən, 12:30
İlham Əliyevdən PKK-nın silahı yerə qoymasına - İlk reaksiya
Dünən, 12:26
Astarada azadlığa çıxan kişi dərhal həbs edildi
Dünən, 12:21
İlham Əliyev Ərdoğana başsağlığı verib
Dünən, 11:32
XİN Türkiyənin Demokratiya və Milli Birlik Günü münasibətilə paylaşım edib
Dünən, 11:10
ABŞ viza üçün yeni şərt qoşdu - FOTO
Dünən, 11:06
"Qarabağ" bu gün Avstriyada sonuncu yoxlama matçını keçirəcək
Dünən, 11:02
TƏCİLİ: Qumdan sonra Məşhəddə müəmmalı partlayış
Dünən, 10:57
Xocalıda girov götürülən həmyerlilərimiz o dəhşətli günləri xatırlayır – TARİXİ MƏHKƏMƏ
Dünən, 10:22
Qarabağ Zəfərimizin Polad müjdəsi - Tovuz döyüşlərinin 5 ili
Dünən, 10:10
İspaniyada 1180 nəfər istidən öldü
Dünən, 10:07
Gürcüstanda azərbaycanlı deputat seçiciyə çaynik atdı
Dünən, 09:58
Bakı Makronu “makaron” kimi “bişirdi” - Kaledoniya dövləti
Dünən, 09:54
Paşinyan Fransaya gedib - YENİLƏNİB
Dünən, 09:35
"Napoli"nin istəkləri "Qalatasaray"ı bezdirib
Dünən, 09:31
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Dünən, 09:11
15 İyul – Türkiyə Tarixində Mühüm Dönüş Nöqtəsi
Dünən, 09:00
ABŞ Zəngəzur dəhlizinə niyə can atır: "Rusiyasız Qafqaz" ssenarisi reallığa çevrilir
14-07-2025, 16:00
Trampdan sensasion etiraf: “Putin gündüz xoş danışır, axşam isə hamını bombalayır”
14-07-2025, 15:30
Avropa Rusiyanı “ustufca soymağa” davam edir: Kreml neftini indi 15% ucuzuna satmağa məcburdur
14-07-2025, 14:22
Bu ölkəyə kiberhücumlar kəskin artıb - SƏBƏB
14-07-2025, 13:37
Putindən ŞOK: Rusiya MƏHV OLACAQ: Ukrayna QANLI MƏRHƏLƏYƏ keçdi
14-07-2025, 13:32
Cahid Şahbazova cinayət işi açıldı - Yenilənib
14-07-2025, 13:27
Borcluya həbsdə olan əmlakı satmaq üçün 2 ay vaxt veriləcək