Bu ilin yanvar-fevral aylarında Azərbaycan xaricdən 3 milyon 557 min dollar (6 milyon 48 min manat) dəyərində 75 min 95 ədəd qaz sayğacı idxal edib.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, sayğacların idxalı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 35,3% azalıb. Qeyd edək ki, sayğacların 96,6%-i Çindən gətirilib. Belə ki, hesabat dövründə Azərbaycan Çindən 3 milyon 397 min dollar (5 milyon 774 min manat) dəyərində 72 min 560 vahid qaz sayğacı idxal edib. Qeyd edək ki, son illər sayğacdəyişmə prosesi tez-tez təkrarlanır və əhalinin bir çoxu bu prosesə normal yanaşsa da bir qisim insanlar bunu “növbəti oyun” kimi dəyərləndirirlər. Hətta sosial şəbəkələrdə belə fikirlər səslənir ki, yeni sayğaclar daha çox pul yazır. Ötən il sayğac problemi ilə bağlı “Azəriqaz” əhali abonentləri üzrə sayğacın 5 ildən bir dövlət yoxlamasına çıxarıldığını, əgər ünvan və ya ad dəyişikliyi yoxdursa müqavilənin birdəfəlik bağlandığını açıqlamışdı. Qeyd edilmişdi ki, çıxarılan sayğac isə dövlət yoxlamasından uğurla keçdikdən sonra yenidən istehsalata qaytarılır.

Bu qaydalar bütün ölkələrdə belədir, ola bilər bəzi ölkələrdə illər fərqli olsun. Amma bütün ölkələrdə var. Səbəb isə sayğac ölçü avadanlığıdır. Müəyyən zamandan sonra xəta ilə işləməsi mütləqdir. Hətta bir çox ölkələrdə xəta nəticəsində itirilmiş enerji abonentdən tələb olunur.

Cari ilin yalnız ilk aylarında 3 milyon dollar dəyərində sayğac gətirilibsə, yəqin ki, ilin sonunda bu rəqəm daha da artacaq. Hətta ötən ilin ilk ayında idxal 35 faiz artıq olubsa və bu qədər saygac gətirilməsinin bir səbəbi olmalıdır. Xatırladaq ki, bu gün hələ də təbii qaz xəttinin olmadığı bölgələrimizdə yaşayan vətəndaşların öncə təbii qaza ehtiyacı var. Sayğaca davamlı olaraq bu qədər vəsait ayırmaqdansa, həmin vəsaiti bölgələrin qazlaşdırılmasına sərf etmək daha məqəsəduyğun olardı. Onu da qeyd edək ki, işğaldan azad edilmiş yaşayış məntəqələrində qazlaşdırma prosesi aparılacaq.

Maraqlıdır, çox sayda yeni sayğac alışı son illər ölkədə təbii qaz abonentərinin sayının artması ilə bağlıdır? Yaxud sayğaclar belə kütləvi istismara yararsız olur? İqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli “Cümhuriyət”ə bildirib ki, işğaldan azad edulmiş yaşayış məntəqələrinin qazalaşdırılması üçün sayğaclara ehtiyac var:

“Digər tərəfdən, sayğacların dəyişdirilməsi ilə bağlı tədbirlər görülür. Bəzi həyət evlərində artıq “Smart” tipli qaz sayğaclarını çıxarıb mexaniki, internetlə əlaqəsi olan sayğaclar quraşdırırlar. Əslində, “Smart” sayğacların istismar müddəti hələ bitməyib. Ancaq hökumət belə qərara gəlib ki, bu sayğacları çıxarmaq, yenisi ilə əvəz etmək lazımdır. Burada da müəyyən maraqlar var. Həm “Smart” sayğacların mexaniki sayğaclara dəyişdirilməsi, həm də azad edilmiş rayonlarda qazalaşdırmanın davam etdirilməsi, eləcə də ölkədə 6-7 faiz qazlaşma getməyən ərazilərin ilbəil qazlaşdırılması nəzərdə tutulur. Hazırda əhalinin etirazları ilə bağlı mexaniki sayğacların yerləşdirilməsi prosesi səngiyib”.

Ekspertin sözlərinə görə, sayğacların dəyişdirilməsi, yeniləmələr müəyyən bir qrup məmurun qazanc mənbəyidir:

“Bu proses qazanc mənbəyi olduğuna görə dövlət qurumlarının hamısı bu məsələyə meyillidir. “Azəriqaz” izah edir ki, gələcəkdə yeni quraşdırılmış sayğaclar vasitəsilə mavi yanacağın verilməsinin dayandırılması, bərpa edilməsini, sayğac məlumatlarının kənardan oxunması kimi prosesləri həyata keçirəcək. Belə əsaslandırırlar ki, innovativ oduğuna görə bu sayğacları daha müasir sayğaclarla əvəzləyir. Ancaq əslində bu, dövlət vəsaitidir, bura büdcə vəsaiti xərclənir. Ona görə də bir qədər qənaətlə yanaşılmalıdır. Sayğaclar vaxtı keçmədən dəyişdirilməməlidr. Əgər sayğaclar sazdırsa, 5 ildən bir yoxlama keçirilib yenidən istismara qaytarılmalıdır. Ancaq çox təəssüf ki, az qalsın biz hər il sayğac dəyişdirib, israfçılığa yol verməklə məşğuluq”.