Qarabağ separatçılarının lideri Arayik Arutunyan gənclərlə görüşündə Rusiyanın "Artsax" üçün əsas tərəfdaş olduğunu deyib: “Uzun müddətdə, hətta müəyyən mənada əbədi olaraq, təhlükəsizliyimizi qoruyacağımız bir ortağımız olmalıdır. Bu tərəfdaş Rusiyadır. Biz özümüzü başqa heç bir ölkə ilə ortaq bir təhlükəsizlik sistemində görmürük. Eyni zamanda, lazım gələrsə, təhlükəsizliyimizi birlikdə təmin etmək üçün Artsax Müdafiə Ordusunun döyüş qabiliyyətini inkişaf etdirməliyik”.

Beləliklə, o, əslində separatçı rejimi qorumaq qabiliyyətinə malik bir ölkə kimi Ermənistanın əhəmiyyətini sıfıra endirib. Maraqlıdır ki, bir gün əvvəl Ermənistanın keçmiş Prezidenti və "Ermənistan" parlament blokunun rəhbəri Robert Köçəryan keçirdiyi mətbuat konfransında "Ermənistanın Artsaxın təhlükəsizliyinin qarantı olmağı dayandırdığını" bildirmişdi.

Onun sözlərinə görə, "Artsax" bu gün bir çox sahədə qeyri-müəyyənliklə üzləşib: “Yəqin ki, Ermənistan hakimiyyətinin Artsax haqqında danışmaqdan çəkindiyini, həll variantları barədə danışmadığını, bütün bu məsələlərin Rusiya tərəfinə yönəldildiyini müşahidə etdiniz. Tezliklə cəmiyyətimiz Artsaxdakı bütün problemləri Rusiya tərəfi ilə birləşdirəcək. Əliyev Artsax məsələsinə son olaraq qərar verdiyini bəyan edir. Və təəssüf ki, Ermənistan tərəfinin danışıqlar masası üzərində ciddi arqumentləri yoxdur”.

Arutunyan "Artsax"ın Rusiya Federasiyası ilə ortaqlığını açıq şəkildə iddia edir, sanki söhbət Azərbaycan ərazisindən getmir. Üstəlik, "ordusunu" gücləndirməkdən danışır - həm də açıq şəkildə Rusiyanın dəstəyinə güvənir.

Maraqlıdır ki, Moskva qanunsuz "hökmdar"ın bu çıxışlarına münasibət bildirmir. Onun sözləri Bakının nəzarətindən kənarda qalan Azərbaycanın bu əraziləri ilə bağlı Kremlin real planlarınımı əks etdirir? Rusiya Federasiyası qoşunlarını Qarabağda uzun müddət saxlamağı planlaşdırırsa, Arayikin qoyduğu ssenari onun maraqlarına tamamilə uyğundur. Çünki "DQR"-in və “ordusunun” mövcudluğunu dəstəkləməklə Moskva yerli erməni əhalisinin sadiqliyini qazana və sakitcə Azərbaycanın bu bölgəsində daha da çox qalmasının təşkili üsullarını planlaşdıra bilər.

Şərq-Qərb Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Ərəstun Oruclu baş verənləri AYNA-ya belə şərh edib:

“Qondarma "DQR" lideri Arayik Arutunyanın açıqlamaları təkcə "Artsax" ilə Moskva arasındakı deyil, həm də İrəvanla əlaqələrə işıq salır. Ancaq məsələyə daha geniş şəkildə baxmağa meylliyəm. Bu, həm də Moskva ilə Bakı arasındakı real münasibətlərə işıq salır. Düzgün qeyd edildiyi kimi, Moskva hələ də - deyilənlər onun haqqında olsa da - separatçıların başçısının açıqlamalarını şərh etmir.

Yəni, "Artsax" ilə Moskva arasında mümkün əməkdaşlıqdan danışırıq və Rusiya bu sözlərə dərhal reaksiya verməyə və təkzib etməyə borclu olan tərəfdir. Ancaq təkzib etmir, çünki Arayik tam olaraq Moskvanın ssenarisinə uyğun hərəkət edir. Axı Moskva bir dəstə terrorçudan və separatçıdan ibarət özünün Azərbaycan ərazisində forpostunu yaradır.

İrəvan isə buna qatılmır, çünki Moskva Ermənistanın indiki hakimiyyət orqanlarına etibar etmir. Və buna görə də oradakı tərəfdaş olaraq yalnız Köçəryanı, bəlkə də Sarqsyanı görməyə hazırdır.

Bu bəyanat Azərbaycanın Rusiyanın “sülhməramlı” xidmətlərindən imtina etməsinə tam əsas verir, Moskvanın bu rolunu tam şübhə altına alır. Ancaq əvvəlcə, hər halda, Moskvadan Arutunyanın sözləri və onlara xüsusi münasibəti ilə bağlı münasibət tələb etmək lazımdır. Çünki Arayik Moskva adından danışa biləcək bir insan deyil, səviyyəsi də deyil, amma əslində, hərbi əməkdaşlıq ehtimalları barədə xəyal quranda belə də edir. Ancaq göründüyü kimi, bu, cəfəngiyat deyil.

Artıq qeyd etdiyim kimi, Bakı Moskvadan izahat tələb etməlidir, rəsmi İrəvanla danışıqlara başlamalıdır - yeri gəlmişkən, İlham Əliyev bunu artıq elan edib. “Artsax” adlı terror birliyini tamamilə görməzdən gəlmək və məhz Azərbaycan əhalisinin rus "sülhməramlıları"nın ölkədən çıxarılmasını tələb etməsi üçün ictimai rəyi hazırlamaq lazımdır. Çünki, onlar Azərbaycanı 1988-ci il ssenarisinə qaytarırlar.

Moskvaya açıq şəkildə deməliyik ki, ən yaxşı halda Üçtərəfli Bəyanatın şərtlərinə uyğun olaraq Azərbaycanı vaxtı gələndə tərk edəcək. Ən pis halda, əgər Azərbaycan ərazisində separatçılar tərəfindən nifrət doğuran fəaliyyət davam edərsə, Bakı rus hərbçilərinin ölkədən vaxtından əvvəl çıxarılmasını tələb edəcək”.