Bu kəndin hər yanı qəbirdir. Kəndin harasına baxırsan qəbirlərə rast gəlinir. Kənddə gəzdiyin yerlərin hər addımlığında da qəbiri tapdalamamış olursan. Böyük Qafqaz Sıra dağlarında yerləşən Dağ Buduq kəndində hektarlarla qəbiristanlıq sahələri var. Maraqlısı ondadır ki, qədim kəndin qəbiristanlıq sahələrində 4 və ya 7 mərtəbəli qəbirlərə də rast gəlmək mümkündür.
Bura Dağ Buduq kəndidir. Kənd sıldırım qayalıqda salınıb. Tarixi faktlarla söykənən kəndin tarixini araşdırıb ortaya qoyan bu vaxta kimi olmayıb. Söhbət kəndin hər tərəfində dəfn olunan hektarlarla mərtəbəli qədim qəbirlərdən gedir. Burda böyük və balaca qəbirlər var ki, bunlarında üzərində o vaxtın adət və şah dövürlərinə aid qədim insan məskənlərinin qalıqlarından əks olunur. Burda adi qəbirlərdən və hər tərəfi o dövrün nişanələrini əsk etdirən simvollar və rəmzləri əks etdirən şəkillər və işarələrdə qəbirlərdə indiyə kimi tarix kimi yaşanır.

Kəndin axundu 89 yaşlı Baba Məmmədov da bunu təsdiqləyir. O bildirir ki, kənddə 4 və ya 7 mərtəbəli qəbirlər də var. Kənd zirvədə tikildiyinə görə o vaxt düşmənlərdən qorunmaq üçün sıldırımda salınıb. Buduq kəndin tarixi də elə kəndin qəbiristanlığından bəllidir.
Buduq kəndinə getmək üçün rayon mərkəzindən iki yolla getmək mümkündür 30 km və 75 km məsafə ayıran yollardan biri sərt yamaclarla gedilir, digəri isə Quba-Qonaqkənd yoluyla. Qışın oğlan çağında 30 km-li yolu getmək mümkünsüzdür. Buduqluların öz dilləri var. Buduqlular öz aralarında özlərini "Budad" adlandırırlar. Qədim kəndlə marağlanan turistlərdə az deyil. Bakıdan gəlmiş turist Rafiq Məmmədov bildirir ki, hektarlarla ucu bucağı görünməyən qədim qəbirləri görüb dəhşətə gəlib. O bildirir ki, bu qədim qəbirlər çox qədimliyi əks etdirir. Bu qəbiristanlığın neçənci əsirlərə aid olduğunu araşdırmaq lazımdır.

Turist onuda əlavə etdi ki, qədim yaşayış məskəni olan Buduq kəndinin tarixini Milli Elmlər Akademiyasının Arxelogiya və Etnoqrafiya İnustutu araşdırsa bəlli olacaq ki, bu neçənci əsrilərə aiddir.

Ərəb və Sufi yazıları daşlara həkk olunub. Kəndin ətrafı irili-xırdalı qəbir baş daşlarına rast gəlmək mümkündür. Yaşlı nəsilin bildirdiyinə görə bu kəndin sakinləri öncədən çox sayda olub. Kəndin tarixi çox olduqunda bu kəndi elmi araşdırmaqa böyük ehtiyacı var. Kəndin Bələdiyyə sədri Vaqif Həsənov da qədim kənd haqqında ətraflı məlumat verdi. Bildirdi ki, torpaq sürüşmələrinin və sel sularının yuyulması nəticəsində görünüb ki, qəbiristanlıqda 3 və 5 mərtəbəli qəbirlər üzə çıxıb. Bu da tarixi dərin olduğunu sibut edir.
Bu günə qədər Elmlər Akademiyasının Arxelogoiya Etnoqrafiya şöbəsi burada heç bir arxeloji qazıntılar aparmayıb. Qəbirstanlıqda baş daşlarına gözlə baxdıqda məlum olur ki, burada böyük savaşın yer olduqu və şücayət göstərən igidlərin yeri və son qəbirləri olduğu göz qabağındadır. Müxtəlif rəmizlər, aypara, ulduz və hərbi döyüşlərdə bayraqdarın uc hissəsinin rəmzi, at belində döyüşçünün həkk olunmuş işarələri vardır.

Buduqlular tarixən nəsillərə, böyük və ya kiçik ailə birliklərinə bölünüblər və indi də həmin nəsillərin adı ilə tanınırlar. Kəndin qəbirstanlığında hər bir nəslin öz yeri olub. Sosial-iqtisadi şəraitlə əlaqədar olaraq sakinlərin çox hissəsi kəndi tərk ediblər. Tarixi mənbələrə görə Buduqlulara dair əldə olunan ilk tarixi məlumat Xlll əsrin sonu XlV əsrin əvvəllərində yaşamış, Fəzlullah Rəşidəddinin �Came ət - təvarix� (Tarixlərin toplusu) əsərində verilib. Müəllif öz əsərində qeyd edir ki, bu qəbilə Tumbine xanın 5-ci oğlu Bat - Kulkinin nəslindən şaxələnib. Çingiz xanın dövründə onların başçısı Uriday idi. Çingiz xan Tayciut qəbiləsi ilə vuruşduğu vaxt, budatlar Çingiz xanla müttəfiq idilər və onun qoşununa birləşmişdilər. Budatlardan çoxlu əmirlər olubmuş, lakin hal-hazırda adları məlum deyil.

http://qafqazinfo.az